Prawo bliżej ludzi. Rozmowa z adwokat Violettą Niklas

Autor/Redaktor Maria Anna Furman

Na antenie Wyspa TV gościła Violetta Niklas, prawnik łącząca praktykę solicitor oraz notariusza publicznego (Notary Public), założycielka kancelarii Notary Niklas. Jej zawodowy profil to rzadkie połączenie rzetelnej wiedzy, doświadczenia procesowego i precyzji pracy z dokumentami, które trafiają do sądów, urzędów i konsulatów w różnych krajach. Rozmowa odsłoniła kulisy brytyjskiego systemu prawnego, a przy tym dostarczyła porad, które realnie oszczędzają czas, nerwy i pieniądze. Warto dodać: Notary Niklas jest sponsorem gali Stars Night Awards 2025.

W centrum rozmowy znalazło się klarowne wyjaśnienie różnic między dwiema brytyjskimi ścieżkami zawodu prawnika. Barrister to specjalista od wystąpień sądowych, zwykle angażowany przez kancelarie poprzez chambers lub rzadziej w modelu direct access. Z kolei solicitor prowadzi sprawę kompleksowo: od pierwszych instrukcji klienta, przez przygotowanie pism i wniosków, po reprezentację (z dodatkowymi uprawnieniami do występowania w sądach wyższej instancji). Violetta Niklas podkreśla, że to właśnie rola solicitor wymaga nie tylko biegłości merytorycznej, ale i stałej relacji z klientem oraz koordynowania pracy całego zespołu, w tym ewentualnego udziału barristera.

Szczególnie wymagające emocjonalnie i proceduralnie są sprawy rodzinne. Mowa o postępowaniach z udziałem opieki społecznej, umieszczaniu dzieci w pieczy zastępczej, a także o wątkach konwencji haskiej, gdy dziecko zostaje przewiezione do innego kraju bez spełnienia wymogów prawnych. Kluczowe, jak podkreśla prawniczka, jest sumienne stosowanie się do wskazówek prawników i biegłych; wtedy nawet złożone sytuacje mają realną szansę na dobre rozwiązanie.

Ważnym elementem rozmowy było przedstawienie bezpłatnej pomocy prawnej (Legal Aid) dostępnej w Anglii i Walii. Nie każdy wie, że można wybrać kancelarię polskojęzyczną, a w sprawach prywatnych (np. kontakty i władza rodzicielska) do kwalifikacji często wystarcza status ofiary przemocy domowej oraz niski dochód. To wiedza, która dla wielu rodzin bywa przełomowa.

Część notarialna programu obala popularne mity. Klienci nierzadko są przekonani, że „wystarczy pieczątka”. W praktyce, to proces weryfikacje danych, dobór właściwych klauzul, apostille z brytyjskiego MSZ (FCDO), a często także dodatkowe legalizacje konsularne, jeśli dokumenty mają trafić poza Europę. Co gorsza, te same dokumenty mogą podlegać różnym wymaganiom w zależności od urzędu i miasta w Polsce. Dlatego kancelaria zawsze zaleca pobranie instrukcji u źródła w konkretnej instytucji, która ma dokument przyjąć.

Najczęściej apostille wymagają pełnomocnictwa i coraz częściej orzeczenia brytyjskich sądów. Zaniechanie tego etapu owocuje opóźnieniami i dodatkowymi kosztami. Drugim błędem jest działanie „na ostatnią chwilę” legalizacje mają swój rytm i kalendarz, na który klient nie ma wpływu.

Brytyjski model prawa rodzinnego różni się od polskiego nie tylko priorytetem dobra dziecka, ale i konstrukcją postępowań. Rozwód bez orzekania o winie jest standardem. Kwestie rozwodu, opieki, majątku i alimentów to osobne tory proceduralne, z których alimenty w większości obsługuje urząd, a nie sąd. Dla emigrantów oznacza to konieczność przestawienia myślenia i zaakceptowania, że „wszystko naraz” nie jest tu możliwe.

Wątek testamentów wraca jak refren. W świecie migracji i związków partnerskich jego brak potrafi zamienić żałobę w batalię o dostęp do kont, mieszkania czy pamiątek. Dobrze sporządzony testament porządkuje przyszłość, wskazuje opiekunów prawnych dzieci, zabezpiecza partnerów i rodzinę, skraca procedury i obniża koszty. W świetle praktyki kancelarii brak takiego dokumentu to jeden z najczęstszych i najdroższych w skutkach błędów.

W przedsiębiorczości dokument to waluta zaufania. Potwierdzenia istnienia spółek, odpisy, uchwały, poświadczenia dyrektorów, dokumenty bankowe i podatkowe im dalej w świat, tym częściej wymagają notarialnego uwierzytelnienia, apostille i legalizacji konsularnych. Przy projektach w Azji czy obu Amerykach standard „brytyjski” przestaje wystarczać, a niedopatrzenie na etapie formalności potrafi zatrzymać przelew lub kontrakt.

Rozmowa dotknęła też jakości tłumaczeń prawniczych. Dosłowność bez znajomości realiów systemu bywa zdradliwa, zmiana jednego terminu potrafi odwrócić sens pisma i sprowadzić na klienta dodatkowe czynności dowodowe. Podobnie z „szablonami z internetu” oraz tekstami generowanymi przez narzędzia AI, bez kontroli profesjonalisty dokument może być nieważny, a w skrajnych wypadkach zaszkodzić stronie w sądzie. Wniosek jest prosty, technologia bywa pomocna, ale nie zastąpi odpowiedzialności zawodowej i znajomości praktyki.

Zanim konflikt urośnie, warto odbyć konsultację. Dobrze poprowadzona rozmowa porządkuje cele, mapuje ryzyka i wskazuje realną ścieżkę działania. Prawo jak pokazała Violetta Niklas nie jest zbiorem paragrafów, lecz narzędziem do rozwiązywania ludzkich spraw. A zaufana relacja z prawnikiem czyni to narzędzie skuteczniejszym.

Autor/Redaktor Maria Anna Furman