The Owl - Tribute to Karol Rathaus - Live Jazz Music - Wyspa TV - Your center of entertainment and culture. Discover the best movies, series, and cultural events. Join the world of Wyspa TV

News

The Owl - Tribute to Karol Rathaus - Live Jazz Music

Karol Rathaus (1895–1954), wybitny kompozytor i pianista, okrzyknięty

przez niemiecką krytykę (Walter Schrenk) w latach dwudziestych

„nadzieją nowej muzyki”, rozwijał swój talent poza granicami kraju.

Urodzony w Tarnopolu (wówczas zabór austriacki), studiował kompozycję

u słynnego Franza Schrekera w uczelniach muzycznych w Wiedniu (l.

1913–1915 i 1919–1920) i Berlinie (l. 1920–1923), stopniowo odnosząc

coraz większe sukcesy, nie tylko jako twórca muzyki koncertowej, ale

również scenicznej i filmowej. Artyście temu nie było dane zbudować

kariery w Europie, gdyż wraz z dojściem do władzy nazistów w Niemczech

pogorszyło się położenie obywateli pochodzenia żydowskiego. Po

przymusowym opuszczeniu Niemiec, Rathaus rozpoczął trwającą wiele lat

uciążliwą wędrówkę (Paryż (1932–1933) i Londyn (1934–1938)), w

poszukiwaniu możliwości realizacji zawodowej, lecz doświadczając

wszędzie restrykcji, które wynikały z pojawienia się w tym samym

czasie dużej fali uchodźców. Jak wielu innych, znalazł drugą Ojczyznę

w Stanach Zjednoczonych (czuł się zarówno obywatelem polskim, jak i

amerykańskim). Stworzył podstawy Wydziału Muzyki Queens College w

Nowym Jorku (obecnie Queens College, City University of New York) i

przez czternaście lat, do śmierci, uczył tam kompozycji (1940–1954).

Należy do tych Polaków i Europejczyków, którzy wnieśli znaczący wkład

do kultury muzycznej Stanów Zjednoczonych.

Jest autorem ponad 140 utworów orkiestrowych, kameralnych

i solowych, pozostających częściowo w rękopisach, a częściowo

opublikowanych w czołowych wydawnictwach muzycznych i dość często

wykonywanych za jego życia. W okresie europejskim zasłynął m.in. jako

autor baletów: Der letzte Pierrot (premiera Berlin, Opera, 1927, dyr.

Georg Szell) i Le lion amoureux (zamówienie Baletów Rosyjskich,

premiera Londyn, Covent Garden, 1937, dyr. Antal Doráti) oraz

5-aktowej opery Fremde Erde (Berlin, Opera, 1930, dyr. Erich Kleiber).

Należy wspomnieć, że współtworzył pierwsze filmy dźwiękowe,

współpracując z wybitnymi reżyserami, takimi jak Fiodor Ocep (np.

obraz Der Mörder Dimitri Karamasoff).

W dokumencie pod tytułem Jazzdämmerung? Karol Rathaus krytycznie

odniósł się do rzekomego entuzjazmu dla jazzu jako zjawiska, które w

Europie uległo szeroko pojętej komercjalizacji. Według kompozytora

muzyka, którą grano pod nazwą Jazz w Europie była tą, która w dalekim

stopniu oddaliła się od swoich korzeni i uległa europeizacji.

Kompozytor bardzo krytycznie wyrażał się na temat twórców takich jak

Paul Whiteman oraz George Gershwin, którzy według niego sfałszowali i

strywializowali oryginalną muzykę jazzową. Z kolei kompozytor chwalił

twórców takich jak Bela Bartok, Igor Strawiński i Darius Milhaud, jako

tych, którzy wykorzystali w swoich dziełach elementy nawiązujące do

korzeni jazzu w ambitny sposób, tworząc sztukę na najwyższym

poziomie. Karol Rathaus wykorzystał atrybuty stylistyki jazzowej

związanej z panującym wówczas w Stanach Zjednoczonych szczytowym

okresem Ery Swingu, poprzez używanie struktur powtarzalnych oraz

zrytmizowanych. Powtarzalność sekwencji przy nawarstwiających się i

często zmieniających się układach melodyczno-harmonicznych sugeruje

fascynację kompozytora wspomnianym nurtem w muzyce amerykańskiej.[9]

Potwierdzeniem tej tezy oraz dowodem na dogłębne zrozumienie przemian

muzycznych zachodzących na Amerykańskim kontynencie są wypowiedzi

kompozytora, które zawarł w eseju pt. „Jazzdȁmmerung?”:

„[…]Prawdziwe pojęcie o jazzie otrzymaliśmy od czarnoskórych

mieszkańców Afryki . Chocolate Kiddies, Revue Josephine Baker’s und

Black People doprowadzili nas do źródeł jazzu. Tutaj osiągnął on

doskonałość, której przyczyny tkwią w głębokim zakorzenieniu. Gardłowe

dźwięki murzyńskich śpiewaków, melancholia praojczyzny

(wykrystalizowana przez prostą, nową wiarę chrześcijańską i pod

wpływem ducha misyjnego), po raz pierwszy wytworzyły sztukę, której

ogromna głębia stała się dla nas artystycznym przeżyciem.[…] Teraz,

gdy znamy już więc jazz, który w ciągu około 12 lat podbił ziemię

nieomal całego cywilizowanego świata, jest on tańczony i śpiewany,

znalazł swoje miejsce zarówno w muzyce ludowej jak i poważnej.

Znaleźliśmy też właściwą jego istotę, gdyż ujawniliśmy wszystkie

tajemnice jego instrumentarium i możemy z nich swobodnie korzystać[…]

[10]

Informacje o kompozytorze zebrała i przesłała Aleksandra Hałat

Lewisham Polish Centre oraz Karol Rathaus Foundation mają ogromną przyjemność zaprosić Państwa na koncert zespolu The Owl dedykowany twórczości Karola Rathausa, polskiego kompozytora pochodzenia żydowskiego, który w latach trzydziestych ubieglego wieku mieszkal i tworzyl w Londynie. Miejscem docelowym tego wybitnego kompozytora stal się Nowy York.

Koncert tria The Owl w Londynie, to muzyczne przywołanie pamięci
znakomitego kompozytora Karola Rathausa. Po serii koncertów w Polsce,
Szkocji i USA w których utwory Rathausa zostały zaprezentowane
szerokiej publiczności czas przywołać muzykę, którą kompozytor poznał,
cenił i garściami z niej czerpał -Jazz. To ona fascynowała
kompozytora, była dla niego ciągłym źródłem pomysłów i inspiracji.
Zdawał sobie sprawę z jej nieograniczonych możliwości artystycznych
poznając ją w samym sercu Ameryki - Nowym Yorku. To tam zetknął się z
muzyką, która w oszałamiającym tempie wkraczała na muzyczne salony.
Swing, muzyka rozbrzmiewająca wówczas w wielu zakątkach Nowego Yorku
stała się dla Rathausa nowym źródłem pomysłów. Koncert tria The Owl,
będzie połączeniem wszystkichyc motywów, które budowały muzyczną
tożsamość kompozytora Karola Rathausa: jazzu, muzyki filmowej, oraz
muzyki klasycznej, a ich połączenie jedną improwizacyjną klamrą -
zaprezentuje THE OWL.

***

THE OWL

KRZYSZTOF GRADZIUK - perkusja
MARCIN HAŁAT - skrzypce
MACIEJ GARBOWSKI - kontrabas

***
Drugi w dorobku The Owl album potwierdza wysoką klasę wykonawczą
artystów. Jeśli traktować tytuł jako wyznacznik tego, co powinno
stanowić o wartościowej improwizacji, to mamy tu do czynienia niemal z
podręcznikowym przykładem. Hałat, Gradziuk, Garbowski i Held rozumieją
się doskonale i z dużą wprawą posługują się własnym muzycznym kodem,
którego zgłębianie dostarcza słuchaczowi dużo pozytywnych wrażeń i
jest inspirujące.

Piotr Wojdat
http://polish-jazz.blogspot.com/

Wydarzenie na FB